Varistor là gì? Tụ chống sét là gì? Khái niệm, cấu tạo và chức năng

Varistor hay đầy đủ hơn là Metal Varistor Oxit – MOV, còn được biết đến trong tiếng Việt Nam là tụ chống sét/điện cao áp. Đây là linh kiện thường thấy trong các thiết bị điện ngăn cản nguồn điện áp cao đột biến. Đây là nguyên nhân gây hư hại cho các thiết bị, linh kiện điện tử khác.

Với nhiều anh em kỹ thuật trong nghề, thì Varistor đã rất quen thuộc, đây là linh kiện cực kỳ quan trong trong quy trình thi công hệ thống chống sét. Vậy bản chất Varistor hay tụ chống sét là gì? Đặc điểm như thế nào? Hãy cùng Thành Nam Việt khám phá

Khái niệm Varistor là gì?

Tụ chống sét còn được biết đến với những cái tên như: Varistor hay Metal Varistor Oxit MOV. Thực chất, đây là một loại điện trở rất đặc biệt được dùng với mục đích bảo vệ mạch điện của các thiết bị.

Cụ thể, bảo vệ mạch điện tránh hiện tượng đột biến điện áp cao trong một khoảng thời gian rất ngắn. Vì khi điện áp cao, các xung áp cao, áp gai có thể tấn công và phá hủy nguồn điện cùng với các thiết bị điện. Và khi lắp đặt tụ chống sét, mạch tụ sẽ ngăn xung áp cao và áp gai. Việc này có thể giảm thiệt hại hỏng hóc cho các thiết bị điện về mức thấp nhất.

Ngoài ra, trong quá trình sử dụng đồ điện tử, vẫn có tỷ lệ cực kỳ hiếm hoi một luồng điện áp cao đột biến hoặc sung gai được truyền qua dây điện làm quá tải sức chịu đựng của bo mạch. Khi này, Varistor sẽ phát huy tác dụng, ngăn ngừa đi đáng kể những tình huống xấu xảy ra. Tên chuyên ngành của thiết bị này còn được biết là tụ điện trở (Voltage Defender Resistor).

Hay nói cách khác, tục chống sét là linh kiện điện tử được sử dụng trong cách mạch bảo vệ cao áp. Chẳng hạn như để chống cắm nhầm điện hay dùng trong thiết bị chống sét lan truyền trong các thiết bị điện tử.

Phân loại varistor

Hiện nay, nhắc đến tụ chống sét, người ta có thể nghĩ đến rất nhiều loại khác nhau. Thế nhưng, thực tế thì tụ chống sét được chia thành 2 loại chính dựa trên vật liệu tạo thành. Cụ thể là vật liệu để làm phần thân tụ chống sét. Đó là:

Tụ chống sét Silicon Carbide

Như đã nói, tụ chống sét được phân loại theo vật liệu làm phần thân tụ. Cho nên, từ tên của tụ chống sét, chúng ta có thể thấy rằng phần thân của loại tụ nào được làm bằng SiC (kí hiệu của Silicon Carbide). Và ngày nay, tụ Silicon Carbide được dùng chủ yếu. Phần lớn cho những ứng dụng năng lượng cao hay có điện áp cao.

Tụ chống sét oxit kim loại

MOV chính là kí hiệu của những chiếc tụ chống sét oxit kim loại. Và cũng như vậy, đây là loại tụ chống sét có phần thân được làm từ oxit kim loại. Trong đó, hạt kẽm oxit chiếm phần lớn với 90% và 10%. Còn lại là các oxit kim loại khác như: Manga, Coban, Bismuth

Tất cả các loại oxit kim loại này sẽ được ép lại thành khối rồi cho khối này kẹp ở giữa 2 tấm kim loại. Trong đó, 10% các oxit kim loại trên đóng vai trò như một chất kết dính. Chúng giúp kết nối các hạt kẽm oxit lại với nhau và giữ được sự ổn định cho 2 tấm kim loại. Đồng thời, các chân đưa ra bên ngoài sẽ được gắn vào 2 tấm kim loại.

Theo tìm hiểu của chống sét Thành Nam Việt, tụ chống sét MOV được mọi người sử dụng phổ biến hơn tụ làm từ Silicon Carbide. Bởi vì SiC vẫn tồn tại những hạn chế cơ bản nhất. Bạn hãy tìm hiểu kỹ hơn để xem mình nên sử dụng loại tụ chống sét nào là phù hợp nhất nhé!

Thông số kỹ thuật của tụ chống sét Varistor

Khi đi mua Varistor mọi người cẩn phải lưu ý đến phần thông số kỹ thuật của sản phẩm. Tuy nhiên, tụ chống sét lại khá khác biệt so với những loại tụ điện trở khác. Bạn sẽ không phải quan tâm đến chỉ số Ohm hay Watt mà là điện áp kẹp.

Điện áp kẹp chính là mực điện áp tối đa có thể lưu thông qua linh kiện Varistor. Đó giống như là một thước đo an toàn vậy. Khi đặt tới ngưỡng quy định thì tụ chống sét sẽ tự động ngắt mạch để bảo vệ thiết bị. Và đó cũng là điện áp đoản mạch của một Varistor.

Nếu chỉ số kỹ thuật này càng thấp thì có nghĩa rằng mức độ an toàn cũng như khả năng bảo vệ thiết bị của tụ chống sét càng tốt. Tuy nhiên, nguồn thiết bị phải sở hữu điện áp ổn định (không quá thấp). Nếu không thì sẽ phá hủy tủ điện trở bất kỳ lúc nào. Combo hoàn hảo và an toàn nhất cho một linh kiện, đồ điện tử sẽ là Varistor có mực điện áp kép 275V và nguồn có điện áp 234V.

Chú ý khi chọn mua

Khả năng hấp thụ và phân tán nguồn điện

Loại chỉ số của khả năng hấp thụ và phân tán nguồn điện sẽ được đo lường bằng đơn vị Jun. Điều này thế hiện mực điện năng mà một Varistor sẽ có thể hấp thụ. Thông số Jun càng cao cũng đồng nghĩa với việc Varistor sẽ có khả năng bảo vệ thiết bị càng tốt. Loại Varistor thông thường chỉ có thông số hấp thụ và tản điện năng rơi vào khoảng từ 200 Jun đến 400 Jun mà thôi.

Một Varistor chất lượng cao sẽ sở hữu chỉ số này từ 600 Jun trở lên. Tuy nhiên, chỉ nên sử dụng loại Varistor 600 Jun là tốt nhất. Nếu muốn gia tăng khả năng bảo vệ thiết bị thì mọi người có thể lắp đặt thêm một số tự chống sét khác, đặt song song nhau.

Thời gian Varistor kích hoạt chức năng

Varistor cũng không hẳn là một linh kiện bảo vệ thiết bị điện tử hoàn hảo nhất. Vì thời gian tụ chống sét phản ứng lại với tình trạng điện áp tăng đột biến, ngắt nguồn năng lượng vẫn bị trì hoãn đôi chút. Loại tụ điện trở tốt nhất sẽ có thời gian phản là 1 nano giây hoặc nhanh hơn thế.

Nguyên tắc hoạt động cơ bản của varistor

Khi bình thường, dòng điện truyền tới thiết bị đạt mức quy chuẩn mà nhà sản xuất đã tính toán từ trước thì điện trở của Varistor sẽ cực kỳ cao.

Còn trong trường hợp, dòng điện đột nhiên tăng cao hơn so với mức quy định, thông số kỹ thuật cực đại của tụ điện. Khi này Varistor sẽ có nhiệm vụ đẩy mọi thứ về mức tối thiểu nhất. Gần như ngắt đi nguồn cung cấp năng lượng trong một khoản thời gian ngắn, giúp bảo vệ thiết bị an toàn tạm thời.

Đồng thời, Varistor cũng cung cấp thêm năng lượng vào nguồn của thiết bị. Nếu có sự xuất hiện của xung gai và điện áp cao thì ngay lập tức tụ trở sẽ ngắt mạch đi để đảm bảo an toàn, tuổi thọ cho thiết bị.

Quy luật hoạt động của tụ chống sét cũng khá đơn giản. Khi dòng điện được truyền quá cao so với mức cho phép. Varistor sẽ tự động hạ điện trở xuống tối đa so với mức ban đầu để ngắt mạch. Có thể nói cùng với kim thu sét, cọc tiếp địa và hệ thống thu dẫn sét. Varistor là một thành phần không thể thiếu trong bất cứ công trình nào.

Hi vọng bài viết về tụ chống sét hay Varistor của Thành Nam Việt đã phần nào giúp bạn hiểu thêm về một trong nhiều linh kiện quan trọng trong hệ thống chống sét.

Nếu quý khách có nhu cầu lắp đặt hệ thống chống sét. Quý khách có thể liên hệ hotline: 090.139.3668 hoặc 090.158.3388 để nhận tư vấn và hỗ trợ trực tiếp.